Першая футбольная каманда ў Гомелі

У 1910 годзе была створана першая футбольная каманда ў Гомелі. Яе заснавальнікам стаў А.Лібман, адзін з вядучых футбалістаў кіеўскай каманды «Спорт» і зборнай Кіева, які пераехаў з Кіева на працу ў мясцовае аддзяленне Арлоўскага банка. Ужо да восені 1910 года ў Гомелі існавала чатыры футбольныя каманды.

Першая ў Беларусі публікацыя пра футбол

13 чэрвеня 1911 года газета «Гомельская капейка» размясціла на сваіх старонках першую ў Беларусі публікацыю пра футбол.

Першая гімназічная футбольная каманда

Створаная Лібманам «Першая гімназічная футбольная каманда» («ПГФК») у жніўні 1911 года прыняла ўдзел у першым чэмпіянаце Гомеля па футболе. Акрамя яе ў спаборніцтвах удзельнічала яшчэ сем каманд: «Вікторыя», «Унітас», «Надзея», «Юнацтва», «Фенікс», «Ускраіна» і «Стэла». Пераможцам стала «ПГФК» на чале з Лібманам.

Першыя матчы

Улетку 1912 года гомельскія футбалісты правялі першыя міжгароднія сустрэчы з камандамі гарадоў Добруш, Злынка, Клінцы, Кіеў, Навазыбкаў.

Першы матч у Мінску

Крыху пазней футбол прыйшоў і ў сталіцу. У траўні 1913 года «Мінская газета» змясціла паведамленне пра тое, што «Гарадская ўправа разгледзела пытанне пра стварэнне ў Мінску на Кашарскай плошчы пляцоўкі для гульні ў футбол». 29 чэрвеня там жа прайшоў першы ў Мінску футбольны матч, у якім гімназісты горада - каманда «Алімп» - перамаглі каманду гандлёва-прамысловых служачых «Макабі» з лікам 3:0. Перад пачаткам матчу і ў перапынку іграў духавы аркестр Мінскага вольнага пажарнага таварыства, а пасля заканчэння аркестр сыграў «туш» у гонар пераможцаў, і дамы ўручылі ім букеты кветак.

Першая сусветная вайна

Далейшае развіццё спартыўнага жыцця горада перапыніла Першая сусветная вайна. Як адзначалася ў адным са спартовых часопісаў таго перыяду: «Спартыўнае жыццё Мінска цячэ вельмі павольна, наступіла поўнае зацішша».

Перамогі над Лібава і Вільняй

У 1914 годзе мінская футбольная каманда «Спартак» згуляла два матчы з супернікамі з іншых гарадоў. Абодва разы мінчукі былі мацнейшыя: каманду Лібава перамаглі з лікам 6:0, футбалістаў Вільні - 9:1.

Першы чэмпіянат рэспублікі

Пасля Першай сусветнай вайны футбол разам з іншымі відамі спорту хутка стаў заваёўваць аўтарытэт на тэрыторыі Беларусі. Каманды фармаваліся з рабочых, служачых, вайскоўцаў і вучняў. У 1922 годзе адбылося першае неафіцыйнае першынство рэспублікі, у якім прыняло ўдзел усяго чатыры каманды: Мінска, Бабруйска, Барысава і Ігумена (цяпер Чэрвень). Пераможцамі сталі футбалісты Мінска.

Першы міжнародны матч

У 1928 годзе свой першы міжнародны матч правяла зборная Беларускай ССР, якая прыняла ўдзел у гульнях Усесаюзнай Спартакіяды. Нашай камандзе выпаў гонар згуляць у першым матчы на толькі што пабудаваным маскоўскім стадыёне «Дынама». 17 жніўня зборная Беларусі перамагла каманду Швейцарыі з лікам 6:3. Вынікам выступлення каманды Беларусі ў гульнях Усесаюзнай Спартакіяды стала 5-е месца.

«Дынама-Мінск» у чэмпіянаце СССР

У 1936 годзе ў СССР упершыню быў праведзены чэмпіянат краіны па футболе, у якім, на жаль, беларускія футбалісты ўдзелу не прынялі. Затое на наступны год у групе «Д» розыгрышу першынства СССР прыняла ўдзел мінская каманда «Дынама», якая заняла выніковае 9-е месца сярод 11-ці каманд-удзельніц. Першы матч беларускай каманды ў першынстве СССР адбыўся 6 жніўня 1937 года на мінскім стадыёне «Дынама» імя С. М. Кірава. Мінскія дынамаўцы згулялі ўнічыю з калінінскім «Спартаком» - 2:2.

«Дынама-Мінск» у вышэйшай лізе чэмпіянату СССР

У 1938 годзе беларускія каманды на ўсесаюзнай арэне прадстаўлены не былі. На наступны год рэспубліку ў саюзных спаборніцтвах прадстаўляў мінскі «Спартак», а рэгулярна прымаць удзел у розыгрышах першынства СССР беларусы сталі з 1941 года, калі ў вышэйшай лізе дэбютавала мінскае «Дынама». 27 красавіка на мінскім стадыёне «Дынама» бела-сінія перамаглі ленінградскі «Спартак» з лікам 2:1. З тых часоў мінскія дынамаўцы сталі рэгулярна выступаць у вышэйшым дывізіёне саюзнага першынства, толькі зрэдку пакідаючы яго з тым, каб праз год-два зноў уступіць у барацьбу за медалі чэмпіянату СССР.

Вялікая Айчынная вайна

22 чэрвеня 1941 года пачалася Вялікая айчынная вайна, якая істотна паўплывала на развіццё футбола ў Беларусі і шэрагу іншых краін Еўропы і свету.

Першыя поспехі ў чэмпіянаце СССР

У 1954 годзе загадам Упраўлення па фізічнай культуры і спорце Міністэрства адукацыі БССР каманда была перайменавана ў «Спартак». На пачатку сезона клуб паказваў яркую гульню. Былі абыграны лідэры савецкага першынства: маскоўскія «Спартак» (2:1), ЦСКА (1:0), «Дынама» (1:0). Мінскі «Спартак» быў лідэрам у чэмпіянаце. Далей мінчукі страцілі лідэрства, аднак змаглі сабрацца. Былі здабытыя важныя перамогі ў матчах з «Крыламі Саветаў» (2:0), «Зенітам» (2:0), «Тарпеда» (2:1) і кіеўскім «Дынама» (3:2). У тым годзе каманда ўпершыню ў гісторыі заваявала бронзавыя медалі чэмпіянату СССР.

«Беларусь» у чэмпіянаце СССР

У 1960 годзе гонар рэспублікі ў чэмпіянаце СССР даверылі камандзе пад назвай «Беларусь». Каманду склалі з гульцоў мінскага «Спартака» і «Ураджаю». Былі запрошаныя гульцы з іншых каманд вышэйшай лігі. Старт каманды «Беларусь» у чэмпіянаце выдаўся феерычным - пяць перамог запар. Сярод зрынутых былі маскоўскі «Спартак» і кіеўскае «Дынама». За ўвесь першы круг мінчукі пацярпелі ўсяго дзве паразы - ад алма-атынскага «Кайрата» (0:2) і армейцаў Масквы (0:3) - і займалі першае месца ў сваёй групе. Аднак потым каманда збавіла абароты і скончыла сезон усяго на адзінаццатым радку. Чэмпіянаты 1961, 1962 года «Беларусь» завяршала на 19 месцы.

Другая бронза

У 1963 годзе клуб вяртаецца да назвы «Дынама». У гэтым жа сезоне заваёўвае другую бронзу чэмпіянату. У сезонах з 1964 па 1973 мінчукі ўзысці на п'едэстал не змаглі. Больш за тое, у сезоне 1973 года, заняўшы 15 месца, апусціліся ў першую лігу. У гэты час завяршыў гульнявую кар'еру лепшы бамбардзір у гісторыі каманды Эдуард Малафееў. Цырымонія провадаў гульца з вялікага футбола адбылася 21 кастрычніка 1972 года на мінскім стадыёне «Дынама».

Вяртанне ў эліту

Два гады сталічны клуб правёў у першай лізе. Вярнуўся ў эліту ў 1976 годзе. Гэты год для савецкага футбола выдаўся незвычайным. У сувязі з удзелам зборнай СССР у чэмпіянаце Еўропы і XXI Алімпійскіх гульнях было праведзена два чэмпіянату краіны - вясновы і восеньскі. У вясновай частцы чэмпіянату мінчукі выглядалі цалкам годна, заняўшы 9-е выніковае месца, а вось на восень сілаў у іх ужо не хапіла. Атрымаўшы ўсяго дзве перамогі, «Дынама» размясцілася на апошнім 16-м месцы і пакінула вышэйшую лігу. Няўдалы выступ пацягнуў за сабой чарговую змену кіраўніцтва. Каманду ўзначаліў Алег Базілевіч, які працаваў раней з кіеўскім «Дынама». Прапрацаваў новы штаб паўтары гады. Каманда не змагла паказаць яскравай гульні, і ў сярэдзіне сезона 1978 года галоўным трэнерам становіцца Эдуард Малафееў. Каманда змагла сабрацца і, заняўшы 3 месца, вярнулася ў вышэйшую лігу. Больш «Дынама» ў дывізіён рангам ніжэй не апускалася.

Чэмпіёны Савецкага Саюза

Чэмпіянат 1982 года мінчукі пачалі актыўна. Гулялі ў атакуючы футбол і дома, і ў гасцях. Так што аднаасобнае лідэрства мінскага «Дынама» пасля дзесяці тураў нікім не ўспрымалася, як выпадковасць. Тым часам беларуская дружына ўсё далей сыходзіла наперад і ў пачатку другога круга нашмат апярэджвала фаварытаў. За два туры да фінішу канчаткова страцілі шанцы на «золата» спартакаўцы. Толькі кіяўляне да апошняга спрабавалі нагнаць мінскіх аднаклубнікаў, якія таксама не змаглі пазбегнуць гульнявых зрываў. У заключным туры, перамогшы маскоўскі «Спартак» на выездзе (4:3), мінскае «Дынама» ўпершыню ў сваёй гісторыі заваявала званне чэмпіёна Савецкага Саюза.

Поспех мінчукоў быў адзначаны яшчэ трыма ганаровымі трафеямі. Па выніках сезона мінскаму «Дынама» былі ўручаны прыз імя Рыгора Фядотава, Кубак прагрэсу, прысвоена званне «Агрэсіўнага госця».

У «залаты склад» каманды Эдуарда Малафеева ўвайшлі Юры Курненін, Аляксандр Пракапенка, Віктар Янушэўскі, Міхаіл Вергяенка, Сяргей Бароўскі, Пётр Васілеўскі, Юры Пудышаў, Людас Румбуціс, Андрэй Зыгмантовіч, Георгій Кандрацьеў, Віктар Шышкін, Віктар Сокал, Сяргей Алейнікаў, Ігар Гурыновіч, Ігар Бялоў, Юры Курбыка, Юры Трухан, Сяргей Гоцманаў.

Дэбют у Кубку Еўрапейскіх чэмпіёнаў УЕФА

Восенню 1983 года «Дынама» дэбютавала ў еўракубках. У Кубку чэмпіёнаў УЕФА сезона 1983/84 лёсаванне вызначыла ў супернікі мінчукоў швейцарскі «Грасхопер». З цяжкасцю, але дынамаўцы пераадолелі бар'ер (1:0 дома; 2:2 у гасцях). Затым у 1/8 фіналу была пройдзена венгерская «Раба ЭТА» (6:3 дома; 3:1 у гасцях). Мінчукі дэманстравалі добрую гульню, аднак у 1/4 не змаглі адолець па суме двух матчаў бухарэсцкае «Дынама» (1:1 дома; 0:1 у гасцях). Нападаючы мінчукоў Віктар Сокал стаў лепшым бамбардзірам турніру (6 мячоў). У гэтым жа сезоне былі заваяваны бронзавыя медалі (трэція па ліку) у чэмпіянаце СССР.

1/4 фіналу Кубка УЕФА

Гэты поспех дазволіў дынамаўцам у 1984 годзе выступіць у другім па значнасці еўратурніры - Кубку УЕФА. У 1/32 фіналу розыгрышу 1984/85 «Дынама» разграміла фінскі ХІК (4:0 дома; 6:0 у гасцях). У 1/16 фіналу лёсаванне звяло беларусаў з партугальскім «Спортынгам». Лісабонцы былі абыграны ў серыі пенальці ў хатнім матчы - 5:4 (пасля 0:2 у гасцях; 2:0 дома). У 1/8 мінчукі прайшлі польскі «Відзаў» (2:0 дома; 0:1 у гасцях), у 1/4 прайгралі югаслаўскаму «Жэлезнічару» (0:2 у гасцях, 1:1 дома). У чэмпіянаце СССР клуб заняў 5-е месца ў 1984 годзе і 4-е месца ў 1985.

Савосцікаў змяняе Арзамасцава

У 1986 годзе мінчукі ў другі раз прынялі ўдзел у розыгрышы Кубка УЕФА. Аднак сезон 1986/87 скончыўся для «бела-сініх» ужо ў першым раўндзе. «Дынама» зноў сустрэлася з венгерскай «Д’ёры ЭТА», але на гэты раз прайсці не змагло (2:4 дома; 1:0 у гасцях). У чэмпіянаце клуб размясціўся на 10-м радку. Няўдалы выступ каманды вымусіў напісаць заяву аб звальненне «па ўласнаму» настаўніка каманды Веніаміна Арзамасцава. Заяву прынялі. Галоўным трэнерам быў прызначаны старшы трэнер дубля Іван Іванавіч Савосцікаў.

У фінале Кубка СССР

У 1987 годзе мінчукі дайшлі да фіналу Кубка СССР, дзе па пенальці саступілі кіеўскім аднаклубнікам - 2:4 (3:3 у асноўны час). У тым жа годзе мінскае «Дынама», як фіналіст Кубка СССР, дэбютавала ў Кубку Кубкаў УЕФА. На стадыі 1/16 фіналу розыгрышу 1987/88 быў абыграны турэцкі «Генчлербірлігі» (2:0 дома; 2:1 у гасцях). У 1/8 фіналу пройдзены іспанскі «Рэал Сасьедад» (1:1 у гасцях; 0:0 дома). У 1/4 не змаглі абыграць бельгійскі «Мехелен» (0:1 у гасцях, 1:1 дома). У чэмпіянаце СССР «Дынама» заняло выніковае 5-е месца.

Вяртанне Эдуарда Малафеева

Улетку 1988 года каманду зноў узначаліў Эдуард Малафееў. Увосень гэтага года клуб у трэці раз выступіў у Кубку УЕФА. У 1 раўндзе розыгрышу 1988/89 была пройдзена балгарская «Тракія» (2:1 дома; 0:0 у гасцях). Але ўжо ў другім раўндзе «Дынама» па правілу гола на выездзе саступіла румынскай «Вікторыі» (2:1 дома, 0:1 у гасцях). У чэмпіянаце СССР 1988 года мінчукі сталі 12-мі.

Чвэрцьфіналы трох самых прэстыжных турніраў Старога свету, згуляныя ў 80-я, па гэты дзень застаюцца найбуйнейшым дасягненнем клуба на еўрапейскай арэне.

Канец эпохі Савецкага Саюза

З 1989 і да 1993 «Дынама» ў еўракубках не ўдзельнічала. У чэмпіянаце СССР мінчукі занялі 9-е месца ў 1989 годзе, 12-е - у 1990 і 8-е - у 1991. У 1989 «Дынама» дайшло да фіналу Кубка Федэрацыі, дзе саступіла днепрапятроўскаму «Дняпро» (1:2).

У савецкі перыяд у вышэйшай лізе чэмпіянату СССР беларускі футбол прадстаўляла мінскае «Дынама». У розныя гады каманда выступала пад назвамі «Спартак» (1954-1959) і «Беларусь» (1960-1962). Упершыню мінскае «Дынама» прыняло ўдзел у чэмпіянаце краіны (вышэйшая ліга) у 1941 годзе і выступала (з перапынкамі) у элітным дывізіёне ажно да распаду СССР. Найбольш паспяховымі для флагмана беларускага футбола былі сезоны 1982 (1-е месца), 1954, 1963 і 1983 гадоў (3-е месца). У 1965 і 1987 гадах мінскае «Дынама» выступала ў фінальных матчах розыгрышаў Кубка СССР.

Апошні чэмпіянат і Кубак БССР

Перамога ў заключным сезоне чэмпіянату і Кубка БССР дасталася Металургу з Маладзечна. Турніры разыгрываліся на рэгулярнай аснове паміж клубнымі камандамі Беларусі з 1934 і 1936 гадоў адпаведна па 1991 год. У сістэме ліг савецкага футбола турніры мелі статус спаборніцтваў калектываў фізічнай культуры. Найбольшая колькасць перамог (6) у чэмпіянаце БССР у мінскага «Спутніка» (1957, 1960, 1968, 1977, 1988, 1990) і «Дынама-Мінск» (1937-1939, 1945, 1951, 1975). Па 5 разоў мацнейшымі ў Рэспубліцы былі мінскае «Тарпеда» (1947, 1962, 1966, 1967, 1969) і бабруйскі «Шыннік» (1958, 1972, 1973, 1978, 1987). Па 4 перамогі на рахунку лідскага «Абутніка» (1983, 1985 1986, 1989) і жодзінскага «Тарпеда» (1970, 1971, 1980, 1981). У Кубку БССР найбольш тытулаванымі з'яўляюцца жодзінскае «Тарпеда» (8 перамог) і мінскі «Спутнік» (7 перамог).

Першы суверэнны чэмпіянат і першы матч зборнай

У 1992 годзе ў Беларусі быў праведзены першы чэмпіянат краіны. Ён праходзіў па скарочанай сістэме ў адзін круг, тры наступных - па схеме «восень-вясна». З 1996-га года было прынята рашэнне перайсці на больш прыдатную для кліматычных умоў Беларусі схему «вясна-восень». З гэтай мэтай восенню 1995-га быў праведзены чэмпіянат па «ўсечанай» сістэме (у адзін круг).

20 кастрычніка 1992 года свой першы афіцыйны матч правяла зборная Беларусі - у Мінску ў таварыскім матчы яе супернікам была зборная Украіны (нічыя 1:1). Першы забіты мяч у гісторыі зборнай Беларусі - на рахунку Сяргея Гоцманава. Першым трэнерам зборнай Беларусі быў Міхаіл Вергяенка.

У розныя гады нацыянальную зборную трэніравалі наступныя спецыялісты: Бернд Штанге (49 матчаў), Георгій Кандрацьеў (28 матчаў), Сяргей Бароўскі (26 матчаў), Ігар Крывушэнка (25 матчаў), Міхаіл Вергяенка (24 матчы), Эдуард Малафееў (22 матчы), Анатоль Байдачны (22 матчы), Аляксандр Хацкевіч (18 матчаў), Юры Пунтус (14 матчаў), Андрэй Зыгмантовіч (2 матчы), Валерый Стральцоў (1).

«Дынама-Мінск» і «Нёман» упершыню прадставілі Беларусь у еўракубках

Клубы незалежнай Беларусі ўпершыню прынялі ўдзел у розыгрышах еўрапейскіх кубкавых турніраў у 1993 годзе, калі «Дынама-Мінск» выступіла ў Кубку еўрапейскіх чэмпіёнаў УЕФА, а гарадзенскі «Нёман» - у Кубку ўладальнікаў кубкаў УЕФА. Сталічны клуб не змог пераадолець 1/16 фіналу самага прэстыжнага клубнага турніру Еўропы, саступіўшы нямецкаму «Вердэру» (2:5 у гасцях; 1:1 дома), а гарадзенскі клуб па суме двух матчаў прайграў швейцарскаму «Лугана» (0:5 у гасцях; 2:1 дома).

Пятае чэмпіёнства «Дынама-Мінск»

У 1995 годзе з-за пераходу на сістэму правядзення турніру «вясна-восень» футбольны клуб «Дынама-Мінск» выйграў чэмпіянат сезону 1994/1995 і чэмпіянат сезону 1995. Такім чынам «бела-сінія» заваявалі пятае чэмпіёнскае званне ў вышэйшай лізе і атрымалі права змясціць над эмблемай клуба адметны знак у выглядзе зоркі.

Не гледзячы на тое, што ў названы перыяд «Дынамаўцы» дамінавалі ў чэмпіянаце краіны, перамогі ў Кубку Беларусі сталічнаму клубу ўдалося дамагчыся толькі двойчы ў сезонах 1992 і 1993/1994. Па выніках розыгрышу сезона 1992/1993 другі па значнасці нацыянальны трафей заваяваў гарадзенскі «Нёман», а ў сезоне 1994/1995 кубак быў заваяваны мінскім «Дынама-93».

Залаты дубль МПКЦ і 34 галы Хлебасолава

Гегемонія сталічнага «Дынама» была перапыненая мазырскім «МПКЦ». У 1996 годзе футбольны клуб з паўднёва-ўсходняй частцы краіны спачатку перайграў «Дынама-Мінск» у фінальным матчы Кубка краіны (4:1) і выйграў свой першы трафей. Затым увосень «МПКЦ» упершыню ў гісторыі незалежнага беларускага футбола заваяваў залатыя медалі вышэйшай лігі, апярэдзіўшы «Дынама-Мінск» на адно ачко. Унёсак у гэта дасягненне ўнеслі Аляксандр Кульчы, Максім Рамашчанка, Барыс Гаравы, Сяргей Яромка, Андрэй Скарабагацька, Аляксандр Сяднёў, Сяргей Гоманаў, Юрый Малееў, Дзмітрый Дзянісюк і іншыя. Да гістарычнага трыумфу клуб прывёў галоўны трэнер Анатоль Юрэвіч.

У 1996 годзе «МПКЦ» дэбютаваў у Кубку ўладальнікаў кубкаў УЕФА. Мазырчукі прайгралі «КР Рэйк'явіку» з Ісландыі (2:2 дома, 0:1 у гасцях).

Па выніках чэмпіянату Беларусі сярод каманд вышэйшай лігі сезона 1996 года лепшым бамбардзірам стаў Андрэй Хлебасолаў, які адзначыўся 34 галамі. Высокая выніковасць Хлебасолава дазволіла яго бабруйскай «Белшыне» заваяваць бронзавыя медалі чэмпіянату і ўсталяваць бамбардзірскі рэкорд які трымаецца дагэтуль.

«Дынама-Мінск» і «Бабруйчанка» на вяршыні

«Дынама-Мінск» і «Бабруйчанка» на вяршыні

Першае чэмпіёнства для Магілёва і першы Кубак для Віцебска

Першае чэмпіёнства для Магілёва і першы Кубак для Віцебска

Першае золата БАТЭ

У 1999 годзе БАТЭ захапіў лідарства з першых тураў і, так і не аддаўшы яго нікому, упершыню ў сваёй гісторыі стаў чэмпіёнам Беларусі. 1999 год таксама стаў для клуба дэбютным у еўракубках. За БАТЭ тады выступалі будучыя лідэры зборнай Беларусі Аляксандр Глеб і Віталь Кутузаў, а таксама будучы галоўны трэнер клуба Віктар Ганчарэнка.

В розыгрыше Лиги чемпионов УЕФА сезона 1998/1999 футбольный клуб «Динамо» из Киева вместе лидерами национальной сборной Беларуси Валентином Белькевичим и Александром Хацкевичем добрался до 1/2 финала, где в упорнейшем двухраундовом противостоянии уступил мюнхенской «Баварии». 

Залаты дубль Мазырскай «Славіі»

У 2000 годзе «Славія» выйшла на свой пік. Мазырчукі зноў зрабілі «залаты дубль», выйграўшы Кубак і чэмпіянат Беларусі. За каманду гулялі Алег Саматаў, Дзмітрый Карсакоў, Аляксандр Шутаў, Дзяніс Первушын, Валерый Стрыпейкіс, Раман Васілюк, Уладзімір Гаеў, Дзмітрый Дзенісюк, Ігар Балін і іншыя. Чэмпіёнскай камандай па чарзе кіравалі - Аляксандр Кузняцоў (Расія) і Улада Петравіч (Югаславія).

У 2001 годзе футбалісты завяршылі чэмпіянат толькі на 7-м месцы і выбылі з Лігі чэмпіёнаў ужо ў другім кваліфікацыйным раўндзе, двойчы саступіўшы славацкамую «Інтэру» Браціслава (0:1 дома, 0:1 у гасцях).

Трэці Кубак і першае чэмпіёнства «Белшыны»

У сезоне 2001 года роўных не было Бабруйскай «Белшыне». Клуб з Магілёўскай вобласці ўпэўнена выйграў два трафея на ўнутранай арэне. Перамогі ў Кубку былі таксама раней здабытыя ў сезонах 1996/1997 і 1998/1999. Цікава, што ў двух з трох фіналаў, уключаючы апошні, «шыннікі» бралі верх над мазырскай «Славіяй», якая была мацнейшай годам раней. Перамогу ў залатам сезоне кавалі Эдуард Градабоеў, Ігар Градабоеў, Аляксандр Сяднёў, Андрэй Хрыпач, Дзмітрый Балашоў, Ігар Трухаў, Аляксандр Шагойка і іншыя, а кампанію ў тройцы прызёраў па выніках сезона бабруйчанам склалі экс-чэмпіёны «Дынама-Мінск» і барысаўскі БАТЭ.

Першы залаты матч

Самая упартая барацьба за чэмпіёнства разгарнулася ў сезоне 2002 года. Гарадзенскі «Нёман» лідыраваў большую частку сезону, аднак згуляўшы ўнічыю з «Дынама-Брэст» у заключным туры дазволіў барысаўскаму БАТЭ набраць роўную колькасць ачкоў. У адпаведнасці з рэгламентам АБФФ быў назначаны «залаты матч». 8 лістапада на сталічным стадыёне «Трактар» барысаўчане атрымалі мінімальную перамогу дзякуючы голу Валерыя Тарасенка, забітаму на 102-й хвіліне матчу, і заваявалі другое золата. А вось у розыгрышы Кубка Беларусі сезона 2001/2002 БАТЭ, прабіўшыся ў свой першы фінал, саступіў трафей «Гомелю» (0:2).

«Гомель» мацней за ўсіх

Аднайменны футбольны клуб з горада Гомель, заваяваўшы першы Кубак Беларусі годам раней, дадаў у сваю скарбонку залатыя медалі вышэйшай лігі сезона 2003 года. Каманда з берагоў Сожа апярэдзіла барысаўскі БАТЭ і «Дынама-Мінск», якія размясціліся на другім і трэцім радку выніковай турнірнай табліцы. Сталічны клуб заваяваў свой трэці Кубак Беларусі ў сезоне 2002/2003 і зраўняўся па гэтым паказчыку з бабруйскай «Белшынай», а лепшымі бамбардзірамі чэмпіянату з 18 галамі сталі Генадзь Блізнюк («Гомель») і Сяргей Карніленка («Дынама-Мінск»).

Сёмы тытул для «Дынама-Мінск» і першы для «Універсітэта»

У 2004 годзе беларускі флагман заваяваў сёмае чэмпіёнства, апярэдзіўшы барысаўскі БАТЭ і салігорскі «Шахцёр». Юрый Шуканаў, Ян Цігараў, Віталь Валадзянкоў, Андрэй Разін, Леанід Ковель, Сяргей Паўлюковіч, Ігар Ражкоў, Дзмітрый Лянцэвіч, Дзмітрый Чалей былі сярод творцаў гэтай перамогі «бела-сініх». Салігорцы ў сваю чаргу да бронзы дадалі перамогу ў Кубку Беларусі сезона 2003/2004, адолеўшы ў фінале «Гомель».

Лепшым бамбардзірам вышэйшай лігі з 18 галамі стаў нападаючы Наваполацкага «Нафтана» Валер Стрыпейкіс. Дадзеная вяршыня скарылася форварду ўжо трэці раз. Раней поспех быў дасягнуты ў 1999 годзе ў складзе футбольнага клуба «Славія-Мазыр» (22 галы) і ў 2002 годзе ў шэрагах бабруйскай «Белшыны». У наступным сезоне Валерый Рымантасавіч зноў узначаліць гонку галеадораў, забіўшы за «Нафтан» 16 мячоў, і ўсталюе рэкорд (4) па колькасці званняў лепшага бамбардзіра чэмпіянату.

У жаночай вышэйшай лізе Віцебскі «Універсітэт» адабраў тытул у «Бабруйчанкі», якая ўпэўнена выйгравала першынство на працягу апошніх дзевяці сезонаў, і паклаў пачатак сваёй гегемоніі, якая працягнецца да 2009 года.

Салігорскі «Шахцёр» святкуе перамогу

Отпраздновав побуду в Кубке Беларуси и сыграв в Европе солигорский «Шахтер» завоевал золото чемпионата. Команда под руководство Юрий Вергейчика не оставила шансов соперникам, набрав 63 очка и с запасам опередив ближайших преследователей «Динамо-Минск» и «МТЗ-РИПО».

Начало гегемонии

С этого сезона лидерство на внутренней арене захватывает борисовский БАТЭ. Под руководством Игоря Криушенко весной борисовчане завоевали свой первый Кубок Беларуси, одолев в финале действующего чемпиона - солигорский «Шахтер», а затем желто-синие взяли своё третье чемпионство, опередив в решающий момент «Динамо-Минск» и всё тех же горняков, которые заняли оставшиеся две ступени пьедестала. 

Изменения на пользу

24 гола Романа Василюка позволили «Гомелю» взять серебро чемпионата. Как и «Шахтёр», «рыси» отстали от БАТЭ на 12 (!) очков. Кроме успехов на внутренней арене, борисовчане добрались до решающего раунда квалификации Лиги чемпионов, где в двухраундовом противостоянии уступили румынскому «Стяуа» (2:2, 0:2). Ранее в майском финале Кубка Беларуси «жёлто-синие» уступили брестскому «Динамо», 0:0 (4:3 п.п.). Команда с берегов Буга впервые выиграла этот трофей. В ноябре из БАТЭ ушёл главный тренер: Игоря Криушенко переманило минское «Динамо». Председатель клуба Анатолий Капский сделал ставку на клубного воспитанника – Виктора Гончаренко.

В женском чемпионате Беларуси золото четвёртый раз подряд завоевал витебский «Университет».

Лигочемпионская история!

Очереди у касс стадиона «Динамо» и аншлаги на играх с «Ювентусом», «Зенитом» и «Реалом». Пожалуй, впервые в современной истории мировые футбольные звёзды приехали в Беларусь благодаря клубу, а не сборной. В первый же год у руля БАТЭ Виктор Гончаренко вывел борисовскую команду в групповой этап Лиги чемпионов и стал самым молодым наставником турнира (31 год и 99 дней). Этот рекорд только спустя 10 лет побил немец Юлиан Нагельсманн, тренировавший «Хоффенхайм». В квалификации борисовчане выбили исландский «Валюр», бельгийский «Андерлехт» и болгарский «Левски», а на групповом этапе никому не уступили крупно и даже набрали три очка: две ничьи с «Ювентусом» (2:2 и 0:0) и одна с «Зенитом» в Санкт-Петербурге (1:1).

Кубок Беларуси взял МТЗ-РИПО, обыгравший в финале «Шахтёр», 2:1. В женском чемпионате продолжилась гегемония витебского «Университета».

БАТЭ впервые в группе Лиги Европы УЕФА

Этот сезон до сих пор с ностальгией вспоминают болельщики могилёвского «Днепра». Их команда тогда взяла бронзу и с тех пор так высоко в таблице элитного дивизиона не поднималась. Больше очков набрали только минское «Динамо» и БАТЭ. «Бело-синим» в борьбе за золото не помогло даже наличие в составе будущих звёзд национальной сборной: Станислава Драгуна, Сергея Кисляка, Александра Мартыновича и Антона Путило. Кроме шестого чемпионского титула в Беларуси, парни Виктора Гончаренко впервые завоевали путёвку в групповой этап Лиги Европы, где обыграли греческий АЕК (2:1) и английский «Эвертон» (1:0), но в весеннюю стадию турнира не вышли.

Солигорский «Шахтёр» во второй раз подряд уступил в финале Кубка Беларуси. На сей раз «горняки» в дополнительное время были слабее «Нафтана» (1:2). Шестой и последний раз лучшей командой женского чемпионата Беларуси стал витебский «Университет».

Хет-трик БАТЭ и сенсация в Париже

Борисовский клуб взял сразу три трофея: Суперкубок (проводился впервые), Кубок (в финале крупная победа над жодинским «Торпедо», 5:0) и чемпионат Беларуси.

После изменения формата в Высшей лиге играли 12-ть команд. Историческое для себя третье место завоевал ФК «Минск» Виталия Тараканова. «Горожане» на четыре очка обошли принципиального соперника – «Динамо-Минск». За год до вылета в первую лигу, «Днепр» блеснул в Лиге Европы. Могилевчане добрались до плей-офф квалификации, где уступили испанскому «Вильяреалу» (0:5 и 1:2). А вот БАТЭ установил новый рекорд белорусского клубного футбола: «жёлто-синие» со второго места вышли из группы и впервые добрались до 1/16 финала Лиги Европы. Не у дел остались АЗ (Нидерланды) и «Шериф» (Молдова).

В сентябре сборная Беларуси под руководством Бернда Штанге стартовала в квалификации ЕВРО-2012 гостевым поединком с Францией. Сенсационную победу нам принёс гол Сергея Кисляка на 86-й минуте, 1:0.

В женском чемпионате «Университет» был смещён с трона «Бобруйчанкой». Для бобруйской команды золото стало десятым в истории и первым с 2003 года.

В женском чемпионате «Университет» был смещён с трона «Бобруйчанкой». Для бобруйской команды золото стало десятым в истории и первым с 2003 года.

Успехи Борисова и «молодёжки» Кондратьева

БАТЭ начал сезон 17 февраля поединком с ПСЖ. На стадионе «Динамо» хозяева едва не обыграли французского гранда, но пропустили в концовке, 2:2. На «Парк де Пренс» тоже ничья (0:0) и дальше (благодаря выездным голам) проходит ПСЖ.   

В предпоследний день зимы борисовчане утешились в Суперкубке, обыграв «Торпедо-БелАЗ», 3:0. В мае «Гомель» в финале Кубка разобрался с «Неманом», 2:0, а осенью команда Олега Кубарева завоевала бронзу чемпионата. «Рыси» на 7 очков отстали от «Шахтёра» и на 12 от БАТЭ.

Борисовчане во второй раз вышли в группу Лиги чемпионов. Результат такой же, как и три года назад: две ничьи и четыре поражения. Очки удалось набрать в Чехии с «Викторией» (1:1) и в Минске во встрече с «Миланом» (1:1). Исторические поединки с «Барселоной» Хосепа Гвардиолы завершились крупными поражениями (0:5 и 0:4).

В июне молодёжная сборная Георгия Кондратьева на чемпионате Европы в Дании впервые взяла бронзу. В полуфинале наши лишь в дополнительное время уступили будущим чемпионам, 1:3. В составе испанцев были Давид Де Хеа, Хуан Мата, Тьяго Алькантара и другие суперзвёзды. В матче за олимпийскую лицензию с Чехией гол Егора Филипенко (1:0) принёс Беларуси путёвку на Игры в Лондоне.       

Сенсация с «Баварией» и наши в Лондоне

Сезон особенно запомнился поклонникам «Гомеля», «Нафтана» и БАТЭ. «Южане» весной вырвали Суперкубок у Борисова (2:0), а летом на Соже дали бой «Ливерпулю» в квалификации Лиги Европы: минимальное поражение, 0:1. В Англии, правда, всё было очевиднее, 0:3. «Нафтан» в финале Кубка Беларуси сломил ФК «Минск», 2:2 (4:3 п.п.), а в квалификации Лиги Европы покуражился с белградской «Црвеной Звездой». По сумме двух игр дальше прошли сербы, 6:7.

БАТЭ в третий раз вышел в групповой этап Лиги чемпионов и добился там первых побед. На старте во Франции повержен «Лилль», 3:1. Во втором туре в Минск приехала, казалось, непобедимая «Бавария» (у мюнхенцев было 9 побед на старте сезона). Историческая виктория нашего клуба, 3:1! Затем последовали четыре поражения, но шести очков хватило для третьего места в квартете и путёвки в 1/16 финала Лиги Европы.

Летом олимпийская сборная Беларуси выступила на Играх в Лондоне. Стартовав с победы над Новой Зеландией (1:0), парни Георгия Кондратьева уступили Бразилии (1:3) и Египту (1:3). Причём для выхода в четвертьфинал в поединке с африканцами хватило бы ничьей, но белорусы заняли третье место в группе и завершили борьбу.        

Время «Минска» и карагандинский кошмар БАТЭ

В середине февраля, из-за закрытия стадиона «Динамо» на реконструкцию, БАТЭ проводил первый поединок 1/16 финала Лиги Европы против «Фенербахче» в Гродно. Ничья, 0:0. Через неделю в Стамбуле победили турки, 1:0. Причём белорусская команда играла в меньшинстве с середины первого тайма (вторую жёлтую получил Дмитрий Бага), а забить хозяева смогли только с пенальти. «Жёлто-синие» привычно выиграли чемпионат и завоевали Суперкубок, но провалили еврокубковую кампанию: поражение на старте Лиги чемпионов от карагандинского «Шахтёра» (0:1, 0:1).

Удачнее всех евросезон провёл ФК «Минск». В Лигу Европы «горожане» пробились благодаря победе в Кубке Беларуси, где в финале в серии пенальти сломили минское «Динамо», 1:1 (4:1 п.п.). Прорубив окно в Европу, парни Вадима Скрипченко выбили мальтийскую «Валетту» (1:1 и 2:0) и (вновь по пенальти) шотландский «Сент-Джонстон» (0:1 и 1:0 (3:2 п.п.). Остановил скромную белорусскую дружину только бельгийский «Стандард» (0:2 и 1:3). Главными звёздами того состава «Минска» были бывшие игроки сборной Сергей Сосновский и Роман Василюк, а также, не привлекавшийся на тот момент в нацкоманду, Иван Маевский.

Женская команда ФК «Минск» выиграла золото национального чемпионата. Столичные девушки прервали трёхлетнюю гегемонию «Бобруйчанки».

Женская команда ФК «Минск» выиграла золото национального чемпионата. Столичные девушки прервали трёхлетнюю гегемонию «Бобруйчанки».

Еврокубковый прорыв

Впервые сразу два белорусских клуба вышли в групповой раунд еврокубков. БАТЭ выбил албанский «Скендербеу», венгерский «Дебрецен» и словацкий «Слован», а на групповом этапе Лиги чемпионов добыл одну победу (над испанским «Атлетиком» из Бильбао, 2:1) при пяти поражениях. В следующий этап турнира продвинулись португальский «Порту» и украинский «Шахтёр».

Если для БАТЭ четвёртый выход в группу Лиги чемпионов стал событием рядовым, то аналогичный результат в Лиге Европы минского «Динамо» – супердостижение. В решающем раунде квалификации команда Владимира Журавеля по сумме двух игр выбила португальский «Насьонал» (2:0 и 3:2). В группе «бело-синие» набрали четыре очка: ничья с «Генгамом» во Франции (0:0) и победа в Италии над «Фиорентиной», 2:1.

В национальном чемпионате «Динамо» завоевало серебро, на 10 очков отстав от БАТЭ. Борисовчане также взяли Суперкубок, а вот Кубок страны и бронза высшей лиги достались «Шахтёру».

Очередная европейская осень

Победами в Суперкубке, Кубке и чемпионате БАТЭ подтверждает статус сильнейшего клуба страны. В квалификации Лиги чемпионов борисовчане проходят ирландский «Дандолк», венгерский «Видеотон» и сербский «Партизан», а на групповом этапе самого престижного еврокубка «жёлто-синие» добывают на «Борисов-арене» ничью с немецким «Байером» (1:1) и победу над итальянской Ромой (3:2). В 6-ом туре БАТЭ в Риме до последней минуты претендовал на выход из группы. Требовалась победа, но не хватило одного точного удара, 0:0. Это был пятый групповой раунд борисовчан в Лиге чемпионов и второй под руководством Александра Ермаковича.

Минское «Динамо» в чемпионате на втором месте с отставанием в 12 очков от принципиального соперника. Зато новый главный тренер – серб Вук Рашович – обеспечил команде второй кряду групповой этап Лиги Европы. По ходу отбора «бело-синие» сумели выбить швейцарский «Цюрих» и австрийский «Зальцбург». Одной победы над чешской «Викторией» (1:0) оказалось недостаточно, чтобы занять в квартете место выше четвёртого. В следующий раунд пробились австрийский «Рапид» и испанский «Вильяреал».

Триумф Жодино и осень без еврокубков

БАТЭ остался без евроосени. В третьем квалификационном раунде Лиги чемпионов борисовчане неожиданно уступили ирландскому «Дандолку» (1:0 и 0:3), а в плей-офф квалификации Лиги Европы не смогли пройти казахстанскую «Астану» (0:2 и 2:2). До третьего отборочного раунда второго по значимости еврокубка добрались минское «Динамо» и «Торпедо-БелАЗ». Там наши команды уступили сербской «Войводине» и австрийскому «Рапиду» соответственно.

На внутренней арене БАТЭ вновь выиграл Суперкубок и чемпионат, а вот в финале Кубка команда Александра Ермаковича в серии пенальти уступила «Торпедо-БелАЗ», 0:0 (2:3 п.п.). Жодинской дружиной в то время руководил Игорь Криушенко. В высшей лиге «автозаводцы» стали пятыми. На пьедестале рядом с БАТЭ привычно расположились «Шахтёр» и минское «Динамо».

Возвращение интриги в чемпионат

Амбиции минского «Динамо» трансформировались в реальное сопротивление БАТЭ. Обладатель золотых медалей определялся в заключительном туре. Дружине Сергея Гуренко нужно было побеждать в Витебске и надеяться на поражение БАТЭ в Городее. «Динамо» одолело «северян», 4:1, а вот «жёлто-синие» всё-таки вырвали чемпионскую ничью в поединке с «сахарниками», 3:3. Спас гостей на пятой добавленной минуте гол Виталия Родионова. При равенстве очков, Борисов взял золото за счёт побед в личных встречах. Претендовал на титул и «Шахтёр», но в двух последних турах «горняки» проиграли («Торпедо-БелАЗ» и «Неману») и отстали от первого места на три балла. Не повезло солигорчанам и в Кубке: в финале в серии пенальти они уступили брестскому «Динамо», 1:2.

В первом, втором и третьем квалификационных раундах Лиги Европы Беларусь последовательно потеряла «Шахтёр», «Динамо-Брест» и «Динамо-Минск». В Лиге чемпионов БАТЭ прошёл армянский «Алашкерт» (1:1 и 3:1), но оступился на чешской «Славии», (0:1, 2:1). В плей-офф квалификации Лиги Европы «жёлто-синие» выбили украинскую «Александрию», (1:1 и 2:1). На групповом этапе белорусский флагман дважды поделил очки с сербским клубом «Црвена Звезда» (1:1 и 0:0), а на «Борисов-арене» одолел немецкий «Кёльн», 1:0. Впрочем, из квартета, где также выступал английский «Арсенал», борисовчане не вышли.

Кубки Бреста, сила БАТЭ и шанс для сборной

Даже сменив по ходу сезона Олега Дулуба на Алексея Багу, БАТЭ набрал 73 очка и с запасом стал чемпионом. На девять баллов меньше у «Шахтёра», на десять – у минского «Динамо». Едва не дотянулся до пьедестала «Витебск» – у парней Сергея Ясинского 62 очка. В следующем году четвёртое место позволило «северянам» сыграть в Лиге Европы.

После пятилетнего доминирования в Суперкубке БАТЭ, мартовский трофей завоевал ФК «Динамо-Брест», обыгравший в Минске как раз-таки «жёлто-синих», 2:1. Уже в мае на могилёвском стадионе «Спартак» Брест вновь сильнее Борисова, 3:2. Это был финал Кубка Беларуси.

Из Лиги Европы «Шахтёр» выбыл во втором раунде квалификации, брестское и минское «Динамо» – в третьем. Причём исторической эта кампания получилась именно для столичной дружины. На стадионе «Динамо» парни Сергея Гуренко сенсационно разгромили «Зенит», 4:0! Правда, в ответной встрече в Санкт-Петербурге белорусы позволили сопернику перевести противостояние в дополнительное время, где у гостей шансов не было, 8:1.

БАТЭ в Лиге чемпионов прошёл финский ХИК и азербайджанский «Карабах», но предсказуемо не справился с нидерландским ПСВ (2:6 по сумме двух игр). В группе L Лиги Европы Борисов, обойдя венгерский «Види» и греческий ПАОК, но уступив английскому «Челси», занял второе место и в соперники по 1/16 финала получил другой лондонский клуб – «Арсенал».

Сборная Беларуси в дебютном розыгрыше Лиги Наций, не пропустив ни одного мяча, финишировала первой в своём квартете. Обойдя Люксембург, Молдову и Сан-Марино, «Белыя крылы» получили исторический шанс через стыки впервые попасть в финальную стадию чемпионата Европы.    

БАТЭ уходит с трона. «Динамо-Брест» – чемпион!

БАТЭ впервые начал сезон без своего председателя Анатолия Капского, умершего 22 сентября 2018 года. После трёхнедельной подготовки, 14-го февраля подопечные Алексея Баги на «Борисов-арене» сенсационно обыграли лондонский «Арсенал», 1:0. В ответной игре 1/16 финала Лиги Европы англичане всё-таки сломили нашу команду (3:0) и в итоге добрались до финала, а полузащитник БАТЭ и сборной Беларуси Игорь Стасевич с семью голевыми передачами стал лучшим распасовщиком турнира.

В остальном сезон стал для флагмана разочарованием: поражение в Суперкубке от брестского «Динамо» (1:3), вылет уже четвертьфинале Кубка от «Ислочи» (1:1 и 0:1), осень без еврокубков (в Лиге чемпионов поражение от норвежского «Русенборга», а в Лиге Европы – от казахстанской «Астаны») и главное: прекратившаяся гегемония в "Беларусбанк – Высшей лиге". После тринадцати чемпионских лет, БАТЭ отдал «золото» брестскому «Динамо» Марцела Лички. Бронзовые награды и Кубок страны забрал Солигорск.

В Лиге Европы «Шахтёр» добрался до третьего квалификационного раунда, где «горняков» резко остановил итальянский «Торино» (0:5 и 1:1). Минское «Динамо» уже в первом раунде уступило латвийской «Лиепае» (1:1 и 1:2). На этой же стадии по итогам встречи с финским «КуПСом» выбыл «Витебск» (0:2 и 1:1).        

В женском чемпионате Беларуси седьмой раз подряд лучшей стала команда ФК «Минск».  

«Шахтёр» возвращает «золото», сборная проигрывает в плей-офф ЕВРО

Спустя 15 лет национальное «золото» завоёвывает «Шахтёр»! В 30-м туре «горнякам» дома нужно было обыграть «Минск» и надеяться на осечку БАТЭ в гостевой встрече с минским «Динамо». Так всё и получилось: виктория над «горожанами» (4:2) и ничья на стадионе «Динамо» (0:0). «Торпедо-БелАЗ» Юрия Пунтуса, одержав на финише чемпионата пять побед подряд, выиграло первые в своей истории медали – бронзовые.

Прошлогодний чемпион – брестское «Динамо» – остался на четвёртой строке. Зато «южане», обыграв БАТЭ (2:0), завоевали Суперкубок, а вот в финале Кубка Беларуси команда Сергея Ковальчука уступила «жёлто-синим» в дополнительное время, 0:1.

Квалификационные раунды еврокубков из-за коронавируса состояли из одного матча. В своей дебютной Лиге чемпионов Брест прошёл казахстанскую «Астану» (6:3) и боснийский «Сараево» (2:1), но не смог в Тель-Авиве одолеть израильский «Маккаби» (0:1) а в плей-офф квалификации Лиги Европы уступили софийскому ЦСКА (0:2). Другой болгарский клуб – «Лудогорец» –  во втором раунде выбил БАТЭ (2:1). «Шахтёр» и минское «Динамо» выбыли уже в первом раунде.

Сборная Беларуси в поединке плей-офф квалификации чемпионата ЕВРО в Тбилиси уступила Грузии (0:1) и потеряла шансы на выход в финальную стадию. Также команда Михаила Мархеля, на выезде проиграв в решающем поединке Албании (2:3), не пробилась в дивизион B Лиги Наций.

В женском чемпионате Беларуси семилетнее доминирование «Минска» прерывает «Динамо-БГУФК». Разница в итоговой таблице между командами составила десять очков.